نخستین بار وقتی از سوی مدیر عامل انجمن موسیقی ایران اعلام شد، در سال جاری برنامهای زیر عنوان <شبهای موسیقی ایران> برای ۳۰ استان در نظر گرفته شده است، کسی انتظار نداشت اتفاق مهمی بیفتد. اینکه هر شب یکی از استانهای کشور بخشی از بضاعت موسیقی خود را در تالار وحدت تهران به نمایش بگذارد، فرصتی مغتنم و کاری ارزشمند به نظر میرسد.
دستکم میتوان نوعی عدالت فرهنگی را شاهد بود اما آنچه در ۱۰ برنامه نخست شامل استانهای خوزستان، تهران، خراسان رضوی، گلستان، آذربایجان شرقی، چهارمحال و بختیاری، لرستان، خراسان شمالی، سمنان و مرکزی شاهد بودیم، رونمایی یک تحول در موسیقی شهرستانها بود. نگارنده به خاطر میآورد که در طول سالها برگزاری جشنوارههای جوان، نواحی و فجر، همواره گروههای متوسط و گاه ضعیف از آن شهرستانها بودند و به اصطلاح حرفهایها را اهالی پایتخت تشکیل میدادند. جالب اینکه وضعیت یادشده از سوی همه پذیرفتنی بود و چنین القا میشد که چون شهرستانی هستند، انتظاری نیست که قوی ظاهر شوند. به این ترتیب همیشه دو واژه ضعیف بودن و شهرستانی بودن به هم گره خورده بودند و کسی دنبال چاره نبود جز خود شهرستانیها که به مدد شبهای موسیقی ایران توانستند قابلیتهای واقعی خود را به نمایش بگذارند.
● شامیرزای کوچک
علاقهمندان موسیقی بومی و محلی ایران با نام و صدای سحرانگیز ساز شامیرزا مرادی، نوازنده فقید لرستان آشنایی دارند. نزدیک به ۱۰ سال از خاموشی ساز شامیرزا میگذرد و در این مدت دوستداران این نوع موسیقی همواره از خود میپرسیدند آیا جایگزینی برای او پیدا میشود. بیگمان کسی نمیتواند پاسخی قطعی به اینگونه پرسشها بدهد ولی نوازنده بسیار جوانی که در شب موسیقی لرستان سرنانوازی میکرد، گویا مایه امیدواری بود. اگر این اتفاق بیفتد، شامیرزای آینده ما، نوازندهای در قد و قواره ارکستر سازهای ایرانی خواهد بود که ضمن حفظ اصالت موسیقی لرستان، میتواند صدایی جدید به گوش مخاطبان برساند. گروه موسیقی <زاگرس> از شهر خرمآباد با نوازندگی سرنای این جوان خوش ذوق و خوانندگی ایرج رحمانپور، خواننده پرآوازه لرستان بسیار فراتر از آنچه از یک گروه شهرستانی اتظار میرفت، ظاهر شد و نشان داد سطح اجرای آنها قابلیت حضور در محافل معتبر موسیقی جهان را دارد.
● بخشی کوچک
در مناطق ترکمننشین ایران، به نوازنده دوتار و خوانندهای که مرحله استادی را پشت سر گذاشته باشد، <بخشی> میگویند و اگر کسی در سنین پایین به چنین درجهای برسد، او را <اوغلان بخشی> خطاب میکنند. یعنی پسر بچهای که مرتبه یک بخشی را کسب کرده است. شب موسیقی استان گلستان علاوه بر اجراهای متعدد موسیقی منطقه اعم از کتولی، ترکمنی و مازندرانی، نوجوان خوش ذوق و قریحهای به نام گلدی محمد گلدینژاد را روی صحنه دید. او کسی جز اوغلان بخشی نبود که سه سال پیش در ششمین جشنواره موسیقی نواحی کرمان به دبیری محمدرضا درویشی، به عنوان پدیده جشنواره معرفی شده بود.
● رد پای کلهر، مشکاتیان و علیزاده
ماندگاری چیزی نیست که به ضرب و زور حاصل شود که اگر چنین بود، جهان ما وضع دیگری داشت. وقتی تعدادی جوان از نقاط مختلف ایران بیآنکه همدیگر را دیده باشند، ردپایی از اساتید شناختهشده موسیقی معاصر ایران را به جا میگذارند، به معنی آن است که آن حرکتها ماندگار شدهاند زیرا کسی برای الگوبرداری از آن آثار مجبور نبوده است، جز اینکه بگوییم چنین آثاری در دل و جان جوانان این دیار رخنه کردهاند. بر این اساس انتخاب غالب قطعات اجرایی گروههای جوان شهرستانی از دو آهنگساز نامدار، پرویز مشکاتیان و حسین علیزاده بهراحتی قابل درک است. رد پای کمانچه نوازی کیهان کلهر نیز چیزی نیست که بتوان در تکنوازی جوانان شهرستانی نادیده گرفت. بهویژه آنکه بعضی از ایشان علاوه بر تأثیرپذیری از کلهر، ذوق شخصی خویش را نیز به کار بسته بودند و میوه بسیار متفاوت و شیرینی از آن حاصل شده بود. گروه <عندلیب> با اجرای برادران موسوی از شهرستان اراک یادآور کارهای مشترک کیهان کلهر و شجاعت حسین خان هندی بود که البته موسیقیشان به هیچ روی طعم هندی نداشت. شاید اگر کیهان کلهر آن شب در تالار وحدت بود، بوسه بر دستان رهروانش میزد.
● یک شجریان ۱۸ساله
امروزه شهرت و اعتبار خواننده بزرگ موسیقی ایران، استاد محمدرضا شجریان چنان فراگیر و پرهیمنه است که هیچ نفر دومی برای مقایسه با او پیدا نمی شود. حتی پسرش همایون هم علیرغم تمام امیدهایی که به او بستهاند، قادر نیست در آینده جای پدر را بگیرد. اما روزگار ما بازیهای بسیار دارد و هرچند گاه یک بار، صحنه بازی جدیدی را به روی آدمیان میگشاید. سید مسعود موسوی جوان ۱۸ ساله اراکی که هنوز خدمت سربازیاش را انجام نداده است - و امیدوارم معاف شود- نمونهای از زیباییهای پروردگار عالم را به همراه دارد. همان خدایی که به محمدرضا شجریان حنجرهای با وسعت و قدرت زیاد عنایت کرد تا نیک بخواند و نیک ببیند، اینک لطفش را شامل حال جوان نورستهای از شهرستان اراک کرده است. سید مسعود موسوی در شب موسیقی استان مرکزی به همراه برادران هنرمندش آواز زیبایی را در دستگاه چهارگاه ارائه داد که خود به خود، اثر با شکوه <دستان> با هنرمندی استاد شجریان را به اذهان متبادر کرد. صدای او هم از نظر وسعت و هم از حیث قدرت رونوشتی از صدای پر هیمنه استاد شجریان است. قدرت صدایش به حدی است که در گوشههای اوج دستگاه چهارگاه و بهویژه گوشه مخالف، صدایش به جیغ تبدیل نمیشود و همچنان رسا به گوش میرسد. او مهمترین عنصر یک ستاره آواز شدن را بهخوبی دارد. میماند تربیت موسیقایی و ریاضت شخصیتی که امیدوارم در سایه خانواده ارجمندش و همچنین مدیران موسیقی کشور حاصل شود. چنانکه آن شب به گوشم رسید، مدیریت موسیقی وزارت ارشاد، تصمیم گرفت از این گروه برای حضور در جشنواره موسیقی فجر امسال دعوت به حضور کند. پس منتظر بمانید تا این شجریان کوچک را بهزودی در تالارهای تهران به نظاره بنشینید.گفتنی است شبهای موسیقی ایران از دوشنبه پنجم شهریور با هنرنمایی موسیقیورزان استان اردبیل بار دیگر آغازیدن گرفت و در ادامه تا بیستم شهریور استانهای کرمانشاه، اصفهان، گیلان، کردستان، هرمزگان، بوشهر، زنجان، فارس و خراسان جنوبی به ارائه هنر موسیقی استانی خود خواهند پرداخت. ۱۰ استان باقیمانده نیز پس از ماه مبارک رمضان برنامه شبهای موسیقی ایران را دنبال خواهند کرد
گزارش: روزنامه اعتماد ملی
راستی آقای رحمانبور چرا با هنر مندان جوان کوهدشتی همکاری نمی کنید؟شنیدم کار بچه های کوهدشت خیلی عالی مینوازند؟فکرکنم واسه جشنواره بین المللی دعوت شدند